Olatz eta Lastur: Geoparkearen alde ezkutua

Ziur flysch-ari buruz entzun duzula, Euskal Kostaldeko UNESCO Geoparkearen zatirik ezagunena. Zumaia, Deba eta Mutrikuko itsaslabarretan ikus daitezkeen geruza hauek planetaren historia kontatzen dute. Baina ez dira historia duen Geoparkearen eremu bakarra; Mutrikuko Olatz eta Debako Lastur ibarrak ere historia horren lekuko dira, eta bitxi ugari ezkutatzen dituzte hurbiltzen diren pertsonen ezusterako.

Geoparkearen barrualdeko haran hauek karst izenarekin ezagutzen dira. Urak kareharrian egiten duen efektuaren ondorioz sortutako paisaia da, milioika urtetan higatuz, benetako haitzulo-sare bat sortu arte. Horietako askotan gure arbasoak bizi izan ziren Historiaurrean, eta hondar garrantzitsuak aurkitu dira: giza eta animalien hezurrak, apaingarriak, ontziak eta lanabesak, baita Debako Ekain haitzuloko margolan bikainak ere. Gizakiak bizi izandako beste koba batzuk ezagutzen dira inguru honetan, Praileaitz eta Jentiletxeta esaterako.

Geologian interesa duten pertsonentzat, Olatz bailara zeharkatzen duen Geoibilbidea gomendatzen dizugu. Ibilbide honek hamabi interes puntu lotzen ditu bailaran, azalpen panelekin seinaleztatuak, 6,5 kilometroko ibilbide zirkular eta atsegin bat osatuz. Ibilbidea Olatzeko herrigunean hasi eta amaitzen da; bertan baserri gutxi batzuk, baseliza bat eta ibilaldiaren ondoren indarrak berritzeko jatetxe bat aurkitu dituzu.

Olatz itsasora irteerarik gabeko sakonune handi bat da, piramide formako mendiz inguratuta. Sakonune hau poljé bezala ezagutzen da, dolinetan zehar harria higatzen duen ura iragazteko inbutu erraldoi bat bezala. Poljé hauetan, kareharriaren buztin disolbaezinak metatzen dira, haran hau Geoparkearen gunerik emankorrenetako bat bihurtuz. Baserri askok ibarra zipriztintzen dute, lur hau erabiliz.

Haran honetan, Kobalde eta Jentiletxea haitzuloak ere nabarmentzen dira. Lehenengoa inguruko errekastoetako ur-hustubide handi bat da, 3 km-ra irteten dena, Deba ibaian. Eta bigarrena, Historiaurrean, duela 10.000 urte inguru, gizakiak bizi ziren kobazuloetako bat zen. Olatz bailarari eta ibilbideari buruzko informazio gehiago nahi izanez gero, Geoibilbidearen liburuxka deskarga dezakezu.

Lasturren, Deba ibaiaren beste aldean, historiaren lekuko berriagoak aurkituko dituzu. Lasturko plazaren alde batean Plazaolako errota dago, XIV. mendetik martxan dagoena. Oraindik ere, plazako tabernan zerbitzatzen diren "Lastur estiloko" taloak egiteko erabiltzen den artoa ehotzen jarraitzen du. Plaza hau ospetsua da miniaturazko zezen-plaza bat delako, Euskadin kontserbatzen den zaharrenetakoa. Honaino betizuak ekartzen dira, gaur egun oraindik inguruko mendietan erdi-askatasunean bizi den behi arraza autoktonoa, kapea tradizionalak egiteko.

Plazaren alde batean aipatutako taberna aurkituko duzu. Bertan, taloak, zezen-gisatua edo babarrunak dastatzeko aukera izango duzu. Ermita batek, landetxe batek eta aterpetxe batek osatzen dute multzoa. Gainera, hemen kokatzen da Karstaren Interpretazio Gunea ere, non bailara honetako sekretuei buruz gehiago ikasi ahal izango duzun. Lasturko harria nabarmendu behar da, gertuko harrobi batetik ateratakoa eta oso kalitate handikotzat jotzen dena. Kareharri grisa da, batzuetan "Debako marmola" deitua, eta herri kiroletan edo apaingarri gisa erabilia izan da, Arantzazuko santutegiaren fatxadan, adibidez.

Eta jarduerei dagokienez, ez duzu aspertzeko astirik izango bi haran hauetako edozeinetara hurbiltzen bazara. Olatzeko Geoibilbidea erraza eta atsegina da, itsasorako ikuspegi ederrekin, Lastur eta Itziarko hirigunea lotzen dituen ibilbidea ahaztu gabe. Ibiltzea ez bada zurea, zaldiz egin ditzakezu irteerak bi haranetan, Mutrikuko Olmedo Behortegiarekin edo Lasturko Gailur zaldiketa eskolarekin harremanetan jarrita. Eta eguraldiak laguntzen ez badu, Lasturko Tabernan taloak egiteko tailer bat egin dezakezu, edo plazatik pauso batera estalitako rokodromora hurbildu.

Uda honetan plan alternatibo bat egiteko, zatoz Geoparkearen alde ezkutua ezagutzera. Kontsultatu hemen inguruko ostatu- eta jatetxe-aukerak.